Weinigen zijn uitverkoren om samen te leven (1)


Why one man rather than another? It was odd.
You find yourself involved with a fellow for life
just because he was the one that you met
when you were nineteen.

Simone de Beauvoir (1908 – 1986)


Hoe verstandig is het om een relatie aan te gaan? In 1966 had het Lowland Trio een grote hit met het nummer ‘Trouw niet voor je veertig bent’. Deze raadgeving werd met een glimlach ontvangen als zachtmoedige humor over het huwelijk. In de ruim veertig jaren erna werd de werkelijkheid grimmiger. Anno 2011 stranden 1 op de 3 relaties. “Ga uit elkaar,” vindt ook de vrome Gerard Reve (1923 - 2006) die hiermee de katholieke kerk schoffeert. Ik citeer:   

Een huwelijk dat geen huwelijk meer is, zou ontbonden moeten kunnen worden, juist omwille van de heiligheid van het huwelijk.

De werkelijkheid had overigens al veel langer grimmig kunnen zijn, indien het eenvoudiger was geweest om relaties te ontbinden. Wie de literatuur vogelvlucht met betrekking tot het huwelijk, aanschouwt veel kommer en kwel. Ik refereer aan Pieter Langedijks theaterstuk  “Wederzijds Huwelijksbedrog” uit 1714 en ik citeer ter illustratie Willem Elsschot (1912) die één gedicht over het huwelijk niet afdoende vond. Nadat de man in gedachten een meter afstand neemt en zijn vrouw gadeslaat, denkt hij het volgende:

Hij dacht: ik sla haar dood en steek het huis in brand.
Ik moet de schimmel van mijn stramme voeten wassen
en rennen door het vuur en door het water plassen
tot bij een ander lief in enig ander land.

Maar doodslaan deed hij niet

Waarna Elsschot voortspreekt over wetten en weemoedigheid.

En laten we eerlijk zijn. Heeft Sneeuwwitje ooit eerlijk geantwoord op de welhaast retorische vraag of zij werkelijk lang en vooral gelukkig voortleefde?

Toen ik me alle kommer en kwel voor de geest haalde, bedacht ik mij dat het antwoord op de openingsvraag voor de hand ligt: niet iedereen is gemachtigd om een relatie aan te gaan. Anders gezegd, het aangaan van een relatie zou verboden moeten worden voor velen. Slechts weinigen zijn uitverkoren. De vraag luidt dan wie dat zijn.

[wordt vervolgd]

4 opmerkingen:

  1. Aan het 'Trouw niet voor je veertig bent' heb ik me alvast gehouden ;-) Maar of niet iedereen gemachtigd is om een relatie aan te gaan? Ik ben eerder geneigd tot het tegenovergestelde: het is maar weinigen gegund om zonder relatie een evenwichtig en prettig mens te blijven of zich in die richting te ontwikkelen... Juist een goede, eerlijke "spiegel", die jou kent in de dagelijkse werkelijkheid, maakt dat je blik fris blijft en je je eigen twijfels of onhebbelijkheden - waar nodig en zinvol natuurlijk, ha ha - aanpakt in plaats van je erin te verliezen of je er zelfs lekker in te wentelen. Hoe eerlijk en dierbaar ook, vrienden en collega's zijn zelden zo kritisch als een eigen partner dat kan zijn. Dat betekent niet dat je elkaar moet willen veranderen. Integendeel, dat is zinloos. Het leven is naar mijn idee wel veel leuker als je jezelf blijft ontwikkelen. Komt veel "gedoe" niet voort uit het feit dat de verantwoordelijkheid voor geluk gedelegeerd wordt? De kunst is, zoals jij me ooit leerde (en serieus, die woorden zijn me altijd bijgebleven), om "samen ook alleen te kunnen zijn" - of woorden van gelijke strekking. Vrijheid in gebondenheid. Een relatie kan pas gelukkig zijn, als beide partners dat ook zijn. Allereerst met zichzelf. En dan met elkaar. In die volgorde.

    BeantwoordenVerwijderen
  2. Dank je zeer voor je reactie, Cecile. Ik zou er twee opmerkingen bij willen maken.

    Het slot van je reactie is mij uit het hart gegrepen, maar dat snap je. En de door jou genoemde volgorde is inderdaad voorwaardelijk.

    Wat het 1e deel van je reactie betreft. Wellicht is mijn opmerkingen 'weinigen zijn gemachtigd een relatie aan te gaan' in haar woordkeuze niet zorgvuldig genoeg. Ik ga geen pleidooi houden tegen een relatie - integendeel - maat in deel 2 zou ik willen betogen dat weinigen aan een belangrijke voorwaarde voldoen om een relatie aan te kunnen gaan [zie het vervolg binnenkort].

    Overigens formuleer jij een tweede voorwaarde in het slot van je reactie, die ik gaarne overneem.

    BeantwoordenVerwijderen
  3. Ik zie uit naar het vervolg. En ben benieuwd in hoeverre er parallellen te trekken zijn naar andersoortige relaties, bijvoorbeeld binnen organisaties. Over voorwaarden gesproken... de kunst van het loslaten is in brede zin boeiend, verrijkend en knap lastig. :-D

    BeantwoordenVerwijderen